Các Bệnh Về Tuyến Giáp Ở Phụ Nữ Mang Thai

Trong quá trình mang thai phụ nữ sẽ có thay đổi rất lớn về nội tiết tố. Điều này ảnh hưởng rất nhiều đến hoạt động của tuyến giáp. Dưới đây là các bệnh về tuyến giáp ở phụ nữ mang thai:

TUYẾN GIÁP Ở PHỤ NỮ MANG THAI

1. Thay đổi bình thường ở tuyến giáp trong quá trình mang thai

Tuyến giáp là một tuyến nội tiết hình bướm nằm ở trước cổ, gồm có 2 thùy giáp và 1 eo tuyến giáp. Chức năng chính của tuyến giáp là tổng hợp hormone, điều hòa hoạt động của cơ thể.

Trong quá trình mang thai, cơ thể của mẹ sẽ sản sinh ra hai loại hormone đặc trưng là  βhCG (human chorionic gonadotropin) và estrogen. Điều này sẽ làm thay đổi hormone tuyến giáp. Việc tăng βhCG sẽ khiến lượng hormone kích thích tuyến giáp TSH giảm nhẹ trong 3 tháng đầu thai kỳ. Qua ba tháng đầu, hàm lượng TSH sẽ trở lại mức bình thường. Hàm lượng Estrogen tăng cũng sẽ tăng hormone tuyến giáp gắn Protein trong huyết thanh, tuy nhiên không làm tăng hormone tuyến giáp tự do, vì vậy hoạt động của tuyến giáp sẽ không bị ảnh hưởng nhiều.

Ngoài ra, khi mang thai, kích thước của tuyến giáp cũng thay đổi. Nhiều người nghĩ rằng đây là một dấu hiệu cảnh báo mắc các bệnh về tuyến giáp nhưng thực việc tăng kích thước tuyến giáp là hết sức bình thường. Tuyến giáp của phụ nữ mang thai có thể lớn hơn khoảng 5 – 10% bình thường. Nếu tuyến giáp to hơn 10 – 15 % thì đó là tình trạng bướu cổ. Nếu tuyến giáp quá lớn, thai phụ cần gặp bác sĩ để được khám và chẩn đoán.

2. Tác động của chức năng tuyến giáp đến cuộc sống của mẹ và bé

Trong 3 tháng đầu của thai kỳ, chức năng tuyến giáp của bé phụ thuộc hoàn toàn vào mẹ. Sau thời gian đó, cơ thể thai nhi có thể tiết ra hormone tuyến giáp. Mặc dù vậy bé vẫn phải phụ thuộc khá nhiều vào hàm lượng I ốt mẹ nạp vào cơ thể. Chính vì vậy phụ nữ mang thai cần bổ sung hàm lượng I ốt tương đối nhiều, khoảng 200 mcg/ ngày (theo khuyến cáo của Tổ chức Y tế thế giới).

CÁC BỆNH VỀ TUYẾN GIÁP THƯỜNG GẶP Ở PHỤ NỮ MANG THAI

1. Bệnh cường giáp

Cường giáp là một trong những bệnh về tuyến giáp thường gặp ở phụ nữ mang thai. Nguyên nhân gây cường giáp phổ biến nhất là bệnh Basedow (chiếm khoảng 80 – 85%). Tỷ lệ mắc bệnh ở phụ nữ mang thai là 1/1500. Một số trường hợp chỉ số HCG tăng quá cao cũng gây nên bệnh cường giáp. Bệnh gây khó khăn trong chẩn đoán bởi trong quá trình mang thai, các triệu chứng như cảm xúc thất thường, sợ nóng, đổ mồ hôi dễ nhầm với nghén. Phương pháp xét nghiệm mật độ I ốt cũng không thể sử dụng được do ảnh hưởng đến thai nhi. Chính vì vậy, thai phụ được sử dụng các biện pháp chẩn đoán đặc biệt gồm: chẩn đoán theo tiền sử nhịp tim, siêu âm tuyến giáp, xét nghiệm TSH, FT4, TRAB,....

Bệnh cường giáp có nguy cơ đối với mẹ bầu và thai nhi cụ thể như sau:

- Bệnh thường xảy ra ở 3 tháng đầu thai kỳ hoặc ở phụ nữ có tiền sử mắc Basedow. Phụ nữ mắc bệnh có thể bị tiền sản giật hoặc sinh non. Ngoài ra, mẹ bầu còn có nguy cơ cao bị suy tim, nhiễm độc giáp cấp. Bệnh sẽ suy giảm ở 3 tháng cuối thai kỳ nhưng lại trở nên nặng hơn vào thời kỳ hậu sản.

- Khi người mẹ không được kiểm soát tốt bệnh cường giáp, đứa trẻ sinh ra sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh tim bẩm sinh, suy dinh dưỡng thấp còi, đẻ non, chết lưu và có tỷ lệ mắc dị tật cao. Chính bởi vậy thai phụ cần sàng lọc kỹ càng bệnh cường giáp, nhất là trong 3 tháng đầu thai kỳ.

- Người mẹ mắc Basedow tuyến giáp có thể khiến con mắc bệnh do lượng hormone kích thích tuyến giáp TSH tăng cao. Do vậy, với phụ nữ mang thai bị Basedow phải định lượng TSI ở 3 tháng cuối thai kỳ. Ở trường hợp được điều trị bằng thuốc kháng giáp trạng tổng hợp thì ít gặp TSI cao vì thuốc qua nhau thai.

- Người mẹ mắc bệnh cường giáp thường được chỉ định dùng thuốc Methimazol (Thyrozol) và PTU. Hai loại thuốc này có tác dụng phụ không mong muốn là có thể khiến thai nhi mắc chứng bướu cổ. Thuốc PTU có khả năng gây tác dụng phụ ít hơn nên thường được lựa chọn.

Lưu ý: dùng thuốc điều trị là biện pháp được ưu tiên hàng đầu để điều trị bệnh cường giáp cho phụ nữ mang thai. Nếu người mẹ bị dị ứng thuốc thì phương pháp phẫu thuật có thể được cân nhắc sử dụng. Tuy nhiên, việc thực hiện phẫu thuật cần hỏi ý kiến bác sĩ và phải phòng ngừa được các nguy cơ nguy hại cho mẹ và bé. Tuyệt đối không sử dụng phương pháp điều trị sử dụng I ốt phóng xạ cho thai phụ. Phương pháp này sẽ làm mất chức năng tuyến giáp của thai nhi và có tỷ lệ gây dị tật cao.

2. Bệnh suy giáp

Cùng với cường giáp thì suy giáp là một trong các bệnh về tuyến giáp hay gặp ở phụ nữ mang thai. Nguyên nhân của suy giáp thai kỳ là do bệnh tự miễn Hashimoto. Bệnh gây nên do điều trị suy giáp trước mang thai chưa dứt điểm, điều trị cường giáp để lại di chứng,...

Bệnh suy giáp trong thai kỳ sẽ dẫn đến các bệnh khác như thiếu máu do hồng cầu giảm, các bệnh lý về cơ như đau cơ, yếu cơ, suy tim sung huyết, tiền sản giật. Thai nhi sẽ có bất thường ở nhau thai, nhẹ cần và chảy máu sau sinh. Tuy nhiên mẹ đừng quá lo lắng bởi đây là các di chứng chỉ gặp ở bà bầu bị suy giáp nặng. Với các mẹ mắc suy giáp nhẹ, bệnh thường không gây ảnh hưởng nhiều.

Đối với thai nhi, suy giáp ảnh hưởng khá nhiều. Do hormone tuyến giáp cần thiết cho sự phát triển của não bộ, vì vậy, khi thiếu hormone này trẻ sẽ có nguy cơ cao mắc các bệnh bất thường về nhận thức, hệ thần kinh có vấn đề. Điều này có thể phòng tránh nếu sau sinh trẻ được dùng hormone tuyến giáp kịp thời. Tại Mỹ, tất cả những đứa trẻ sinh ra đều được sàng lọc suy giáp bẩm sinh, nhằm hạn chế tối đa sự bất thường trong hệ thần kinh của trẻ. Để phòng ngừa bệnh suy giáp ở trẻ sơ sinh, thai phụ cần kiểm tra nồng độ TSH trước khi mang thai hoặc ở những tháng đầu thai kỳ càng sớm càng tốt.

Hiện nay, phương pháp tối ưu nhất để điều trị suy giáp với phụ nữ mang thai là sử dụng hormone thay thế tuyến giáp. Liều lượng hormone sử dụng phải tăng từ 25 – 50% so với điều trị suy giáp ở người bình thường. Điều này sẽ phòng và điều trị suy giáp cho cả thai nhi. Phụ nữ nên điều chỉnh liều levothyroxine tối ưu trước khi mang thai và xét nghiệm TSH ngay khi biết mình có thai. Lưu ý rằng quá trình mang thai phụ nữ thường bổ sung canxi và sắt hàm lượng cao. Các loại vitamin này sẽ làm hạn chế hấp thu hormone tuyến giáp. Vì vậy, để đảm bảo hiệu quả dùng thuốc, cần dùng canxi và sắt cách thuốc điều trị tuyến giáp từ 2 – 3 giờ đồng hồ.

Kết luận: có thể thấy rằng các bệnh về tuyến giáp ở phụ nữ mang thai không quá nhiều và quá nguy hiểm. Tuy nhiên, suy giáp và cường giáp ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển của thai nhi. Để đảm bảo sức khỏe cho cả mẹ và bé, cần xét nghiệm hàm lượng hormone tuyến giáp và hormone kích thích tuyến giáp trước và trong giai đoạn đầu của thời kỳ mang thai. Điều này sẽ đảm bảo sức khỏe của cả mẹ và bé! Chúc mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh!